ეკოსამყარო

2018 წელი ჯერ არ დასრულებულა, მაგრამ დათბობის ტენდენცია უკვე სახეზეა. დედამიწაზე ნარჩუნდება დათბობის 40 წლიანი ტენდენცია, რაც კლიმატის ანთროპოგენური ცვლილებითაა პროვოცირებული. კლიმატის ბოლო დროინდელ ცვლილებებზე გადაცემაში საუბრობს კლიმატოლოგი ლიკა მეგრელიძე და მეტეოროლოგი სვეტლანა ნიორაძე.

,,საქართველოს მრავალფეროვანი ეკოლოგია, მოსახლეობის ზრდა, გარემოს დანაგვიანება და გამოსავალი" ამ ყველაფერზე საუბრობს პროფესორი დავით თარხნიშვილი, ასევე თუ როგორ შეიძლება, გავაუმჯობესოდ გარემო და რაში ხედავს გამოსავალს საზოგადოება მოვისმენთ ჩვენი თანაქალაქელების აზრს.

ყოველდღიურად წარმოქმნილი დიდი რაოდენობით ნარჩენის მართვის ტრადიციული ფორმა, ნაგავსაყრელებზე განთავსება დღეს უკვე არა გამართლებულია. განვითარებული ქვეყნები ნარჩენის წარმოქმნის შემცირებაზე და მის გადამუშავებაზე აქტიურად მუშაობს. რას გულისხმობს ნარჩენების მართვის ახალი სისტემა, რომლის დანერგვაც სამომავლოდ იგეგმება, საქართველოს მყარი ნარჩენების მართვის კომპანიის დირექტორის მრჩეველი ხათუნა ჩიკვილაძე საუბრობს ამ ყველაფერზე. ასევე საზოგადოების აზრს გავიგებთ კითხვაზე, კანონმდებლობაში შეტანილი მთელი რიგი ცვლილებების შემდეგ გაუმჯობესდა თუ არა მათ ირგვლივ გარემო.

კლიმატის ცვლილება, როგორც 21-ე საუკუნის ,,უხერხული სიმართლე", უხერხული იმიტომ, რომ პრობლემის დავიწყება უფრო იოლია, ვიდრე რეალურად გამოსავლის ძიება. გადაცემაში ვსაუბრობთ გლობალური დათბობაზე, პრობლემა რომელიც, არ არის არც კონკრეტული ქვეყნის და არც რომლიმე ქალაქის, ის მთელს სამყაროს ეხება. რას ნიშნავს და რაში გამოიხატება გლობალური დათბობა დედამიწაზე, გარემოს გაჯანსაღებაზე აღებული ვალდებულებები მსოფლიოს წინაშე და შეიცვალა თუ არა მიდგომა კლიმატის ცვლილებასთან მიმართებაში ასოცირების ხელშეკრულების შემდეგ, ამ ყველაფერზე საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს, კლიმატის ცვლილების სამსახურის მთავარი სპეციალისტი კახა მდივანი საუბრობს.

დავიცვათ ის, რისი დაცვაც ჯერ მკიდევ შესაძლებელია,- ამ თემაზე ვსაუბრობთ დღეს და რათქმა უნდა არა მხოლოდ ამ ყველაფერზე. როგორ დავიცვათ ბიომრავალფეროვნება, რამდენად დიდი პრობლემაა დღეს ბრაკონიერობა და როგორ რეგულირდება ნადირობა, - თემაზე, გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის ბიომრავალფეროვნების დაცვის სამსახურის უფროსი, მაია ჩხობაძე საუბრობს.

ზაფხულის დადგომასთან და ტემპერატურის მომატებასთან ერთად, ბათუმის ცენტრალურ პარკში (ყოფილი პიონერთა პარკი) ტბის წყლის მდგომარეობა გაუარესდა, რაც უკვე ვიზუალურადაც საკმაოდ კარგად ჩანს, თუ რამ გამოიწვია მსგავსი ვითარება, მის ამჟამინდელ ეკოლოგიურ მდგომარეობაზე და გამოსავლის გზებზე, გარემოს ეროვნული სააგენტოს მეთევზეობისა და შავი ზღვის მონიტორინგის დეპარტამენტის უფროს, ბიოლოგიის დოქტორ არჩილ გუჩმანიძესთან ერთად ვსაუბრობთ დღეს.

წლის ყველაზე ცხელი სეზონი დაიწყო, მაქსიმალურია დღის ხანგძლივობა, მზის UV ინდექსი კი ყველაზე მაღალი. ოზონის შრეზე არსებული პრობლემების გამო კი, რომელიც ძირითადი რეგულატორია მზის ულტრაიისფერი გამოსხივების, შესაძლოა ადამიანის ჯანმრთელობას საფრთხე შეექმნას. რამდენად გვიქმნის საფრთხეს მზეზე მომატებული Uv ინდექსი და რა შეიძლება გავაკეთოთ ამ მიმართულებით გარემოს გაჯანსაღებისთვის, ამ ყველაფერზე- საქართველოს გარემოს დაცვის სამინისტროს ინტეგრირებული მართვის დეპარტამენტის, ატმოსფერული ჰაერის დაცვის სამმართველოს უფროსი სპეციალისტი - ნოე მეგრელიშვილი გვეტყვის.

ერთი კვირაც და ზაფხული მოვა, აქტიურ ფაზაში გადადის მცენარეთა ქიმიური გზით დამუშავების პროცესი. პესტიციდი და აგროქიმიკატი ის პროდუქტია, რომელსაც სოფლის მეურნეობაში მცენარეული სურსათის მოსაყვანად გამოიყენება. ხილისა და ბოსტნეული მავნე ნივთიერებებისგან, სოკოვანი დაავადებებისგან დასაცავად. ასევე ნაყოფისთვის ფერის მიცემისა და მოცულობის გასაზრდელად. ძირითადათ გამოიყენება კალიუმის, აზოტის ფუნგიციდის შემცვლელი პრეპარატები, თუმცა როგორც სპეციალისტები ამბობენ, უსაფრთხოების წესებს ფერმერები და რეალიზატორები ნაკლებად იცავენ. აღსაღნიშნავია ეკოლოგიისთვის მიყენებული დაბუნძურებაც. რადგან დღემდე არ არსებობს მეცნიერების დასკვნა იმის თაობაზე, რომ პესტიციდების თუნდაც ძალიან მცირე ნარჩენი უსაფრთხოა ადამიანისათვის და გარემოსთვის. მთვარისა ქობალია სოფლის მეურნეობის სამინისტროს საინფორმაციო საკონსულტაციო ცენტრის მცენარეთა დაცვის მიმართულებით მთავარის სპეციალისტი უპასუხებს ჩვენს კითხვებს. ასევე სურსათის კვლევის დეპარტამენტის უფროსი მარიამ ღვინჯილია გვიპსასუხებს რამდენად სწორად ხდება ლაბორატორიაში კვლევები და აქვთ თუ არა საერთოდ შესაბამის ხელსაწყოები ზუსტი ნორმების განსაზღვრისთვის. ასევე გადაცემის სტუმარია ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიომრავალფეროვნებისა და ფიტოპათოლოგიის ინსტიტუტის მეცნიერ ტანამშრომელი ქეთინო სიხარულიძე, რომელიც გვეტყვის როგორი ხარისხის სასუქი თუ პესტიციდი გამოიყენება ხილისა და ბოსტნეულის შეწამვლისას დღეისათვის და რამდენად უსაფრთხოა მათი გამოყენება.

კლიმატის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით - თუ რა პრობლემების წინაშე ვდგავართ და რამდენად ვართ ჩართული პროცესში რასაც კლიმატის გაჯანსაღება ჰქვია, ამ ყველაფერზე საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მეტეოროლოგიისა და კლიმატოლოგიის სამმართველოს უფროსი ლიკა მეგრელიძე საუბრობს, ამასთანავე თუ რა ცვლილებები განიცადა ამინდმა კლიმატის ცვლილების ფონზე, გარემოს ეროვნული სააგენტოს გრძელვადიანი პროგნოზების სამსახურის უფროსი სვეტლანა ნიორაძე გვეტყვის.

ზაფხული მოგვიახლოვდა, აქტიურ ფაზაში შედის მცენარეთა ვეგეტაცია, სწორედ ამიტომ დღევანდელი გადაცემის თემაა - როგორ დავიცვად მცენარეები მავნე ზემოქმედებისგან და რა უნდა გავითვალისწინოდ მაღალი ტემპერატურის დროს რათა მცენარემ არ მიიღოს სხვადასხვა ტიპის დაზიანებები. გადაცემის სტუმარია - ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელობის უნივერსიტეტის ფიტოპათოლოგიისა და ბიომრავალფეროვნების ინსტიტუტის მეცნიერ თანამშრომელი ქეთევან სიხარულიძე.

სოფლის მეურნეობის განვითარების სტრატეგიის შესრულება პროექტ ,,რეფორმეტრის“ ფარგლებში განხორციელდა და რეფორმის პროგრესი სხვადასხვა ინდიკატორების ანალიზის საფუძველზე დადგინდა. როგორც კვლევაშია აღნიშნული გასატარებელ ღონისძიებებს შორისაა მაგალითად საერთაშორისო სტანდარტების ლაბორატორისს შექმნა, ასევე სასოფლო მეურნეობათა რეესტრის შექმნა. კვლევის ფარგლებში ასევე შეჯამებულია მიღწეული შედეგები და ამასთანავე განხილულია პრობლემებიც, დარგის ერთ ერთი პრობლემა კი ის არის, რომ მთლიან შიდა პროდუქტში სოფლის მეურნეობის წილი კვლავ მცირეა და ასევე ნაკლებად არის საექსპორტო ბაზრები დივერსიფიცირებული. თემასთან მიმართებაში გიგლა მიქაუტაძე ისაუბრებს გადაცემაში, რომელიც ,,რეფორმეტრის“ კოორდინატორი და აისეტის მკვლევარია. კომენტარის სახით კი გადაცემაში ისაუბრებს - სოფლის მეურნეობის მინისტრის მოადგილე, გელა ხანიშვილი და ,,ფერმერთა ასოციაციის“ ხელმძღვანელმა ნინო ზამბახიძე

თემა ,,ოზონის შრე" , რომელიც სტრატოსფეროში მდებარეობს და გვიცავს მზის ულტრაიისფერი სხივებისაგან. ბოლო ხანებში ფრეონის ფართო გამოყენებამ აეროზოლის ბალონებში, მაცივრებსა თუ კონდიციონერებში გამოიწვია ამ აირის იმაზე მეტი რაოდენობით დაგროვება, ვიდრე ატმოსფეროს შეულძლია შეიწოვას. ატმოსფეროში მოხვედრისას ეს აირები იშლებიან და წარმოქმნიან ქლორს, რომელიც, თავის მხრივ, აზიანებს და ანადგურებს ოზონის შრეს. ოზონის მთავარი ფუნქციის შესახებ, როგორ მდგომარეობაშია ის დღეს და რა გველის სამომავლობა - გადაცემის სტუმარია - საქართველოს გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის სამინისტროს, გარემოს ინტეგრირებული მართვის დეპარტამენტის ატმოსფერული ჰაერის დაცვის სამმართველოს უფროსი სპეციალისტი ნოე მეგრელიშვილი.

ადამიანისა და ბუნების ურთიერთობა ჩვენს პლანეტაზე მისი გაჩენის დღიდან იწყება. მას შემდეგ ადამიანი, არა მარტო შეეგუა გარემომცველ გარემოს, არამედ აქტიურად დაიწყო მისი გარდაქმნაც. ინდუსტრიულმა განვითარებამ, ეკონომიკის ზრდამ, ახალი ტექნოლოგიების დარეგვამ, ადამიანის მიერ წარმოქმნილი ნარჩენები, სულ უფრო მრავალფეროვანი გახადა. მოსახლეობის რიცხობრივმა ზრდამ კი მათი რაოდენობის გაზრდა გამოიწვია. გადაცემაში საზოგადოების აზრს მოვისმენთ - თუ როგორ შეიძლება გავაუმჯობესოთ ეკოლოგია და რაში ხედავენ გამოსავალს. პირველ ნაწილში ეკოლოგიის მრავალფეროვნებაზე ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა და საინჟინრო ფაკულტეტის დეკანი, ეკოლოგი დავით თარხნიშვილი საუბრობს. მეორე ნაწილში კი წმ. ანდრია პირველწოდებულის ქართული უნივერსიტეტის პროფესორი, გამოყენებით ეკოლოგიაში- ვახტანგ გვახარია ეკოლოგიის შინაარსობრივ დატვირთვაზე გვესაუბრება.

წითელ წიგნში შეტანილი კოლხური ბზა გადაშენების პირასაა, სოკოვანი დაავადების გამო უკვე განადგურებულია ბზის კორომების 90 %ამდე. თუ რა დაიგეგმა კონკრეტულად ამ სახეობის გადასარჩენად და შესაძლელელია თუ არა შევინარჩუნოთ კოლხური ბზის დარჩენილი ნაწილი მაინც, ამ ყველაფერზე ნათია იორდანიშვილი - ეროვნული სატყეო სააგენტოს ტყის მოვლა აღდგენის დეპარტამენტის უფროსი საუბრობს.

მსოფლიოში ყველაზე ხელუხლებელი, ცოცხალი სფაგნუმიანი ტორფნარი ქობულეთის სანაპიროდან სულ რაღაც სამასიოდე მეტრში შეგიძლიათ იხილოთ. ის თითქოს ტბაა ნიადაგის ზედაპირის ზემოთ, რომელსაც საბანივით ახურავს 25-45 სმ სისქის სფაგნუმი, რომელიც არასდროს იფარება წყლით. წყალი სფაგნუმთან ერთად (რომელიც მსოფლიოში იშვიათი და გარემოს დაბინძურებისადმი ყველაზე მგრძნობიარე თეთრი ხავსია) ქმნის სრულიად გლუვ გუმბათს, ყოველგვარი ბორცვაკების გარეშე. მომავალ სამოქმედო გეგმაზე და კიდევ რა უნიკალური თვისებები გააჩნია ტორფნარს ამის შესახებ, როგორც აღვნიშნე გადაცემაში კოლხეთის ტორფნარებისა და წყლის ეკოსისტემის კონსერვაციის განყოფილების უფროსი იზოლდა მაჭუტაძე საუბრობს

ბათუმის ცენტრალურ პარკში არსებულ ნურის ტბის დაბინძურებაზე, მის ამჟამინდელ ეკოლოგიურ მდგომარეობაზე და გამოსავლის გზებზე, გარემოს ეროვნული სააგენტოს მეთევზეობისა და შავი ზღვის მონიტორინგის დეპარტამენტის უფროს ბიოლოგიის დოქტორ არჩილ გუჩმანიძეს მოვუსმინოთ.